Schron kolejowy w Stępinie-Cieszynie. Hitler i Mussolini tu byli
Schron kolejowy w Stępinie i Cieszynie to jeden z czterech tak niezwykłych obiektów w Polsce i ostatni, który Wam prezentuję. Podczas II wojny światowej doszło tutaj do spotkania Adolfa Hitlera i Benita Mussoliniego. Dziś miejsce to jest specyficzna atrakcją turystyczną, którą warto odwiedzić. Co oprócz ogromnego schronu na pociąg trzeba tu zobaczyć?
Spis treści
- Gdzie znajduje się schron kolejowy i jak tu dojechać?
- Schron kolejowy w Stępinie-Cieszynie – przydatne informacje
- Schron kolejowy w Stępinie-Cieszynie – zwiedzanie
- Schron kolejowy w Stępinie-Cieszynie – budowa
- Obiekty w Kwaterze Dowodzenia „Południe”
- Schron kolejowy w Stępinie-Cieszynie – budynki
- Spotkanie Hitlera z Mussolinim w Stępinie-Cieszynie
- Schron kolejowy w Stępinie-Cieszynie dziś
Gdzie znajduje się schron kolejowy i jak tu dojechać?
Schron kolejowy, który Wam przedstawiam, został wybudowany na terenie dwóch podkarpackich wsi: Stępiny i Cieszyny. Pierwsza jest położona na drodze z Rzeszowa do Krosna, przepływa przez nią potok Stępinka, w którym żyją pstrągi i raki. Druga wieś leży u stóp góry Chełm, w pobliżu nieczynnego kamieniołomu. Zarówno Stępina, jak i Cieszyna znajdują się w gminie Frysztak, której około 40% wchodzi w skład Czarnorzecko-Strzyżowskiego Parku Krajobrazowego.
Od schronu kolejowego w Strzyżowie Stępinę i Cieszynę dzieli około 20 km. Jeśli chcesz poczytać o wszystkich schronach kolejowych zlokalizowanych w Polsce, to odsyłam Cię do tych tekstów:
Schron kolejowy w Stępinie-Cieszynie – przydatne informacje
Podczas zwiedzania schronu kolejowego i bunkrów w Stępinie-Cieszynie należy pamiętać o zachowaniu środków ostrożności i o tym, że jeden z budynków kompleksu został zaadaptowany przez prywatną osobę na piwniczkę. Warto, tez wiedzieć, że:
- długość trasy wynosi około 2 km,
- czas przejścia to około 1,5 h,
- w schronach jest ciemno (przyda się więc latarka) i stoi wysoka woda,
- jest niebezpiecznie: niskie stropy, ostre krawędzie, otwory w podłodze,
- wewnątrz obiektów nie wolno śmiecić i trzeba kulturalnie się zachowywać,
- w schronie utrzymuje się niska temperatura – warto ciepło się ubrać.
Schron kolejowy w Stępinie-Cieszynie – zwiedzanie
Schron kolejowy w Stępnie-Cieszynie można zwiedzać zarówno w grupach, jak i indywidualnie. Wcześniej należy wykupić bilet umożliwiający wstęp do obiektu. Przy schronie znajduje się duży bezpłatny parking. Po więcej informacji odsyłam Was na strony gminy Frysztak i schronu kolejowego w Stępinie-Cieszynie.
Schron kolejowy w Stępinie-Cieszynie – budowa
Powody wybudowania tego schronu są takie same, jak wzniesienia pozostałych obiektów – dlatego odsyłam Cię do pozostałych trzech tekstów. Głównymi pracami budowlanymi w Stępinie-Cieszynie zajmowali się tylko niemieccy wojskowi i ludzie z „Organisation Todt” (paramilitarna organizacja, która stanowiła czwarty filar władzy A. Hitlera). W budowę były zaangażowane inne firmy, wśród których znajdowała się młodzieżowa organizacja junaków „Baudienst”. Inwestorem przedsięwzięcia była wspomniana we wcześniejszych wpisach z serii firma „Askania”. Przy budowie schronu pracowali także przymusowi robotnicy różnych narodowości i miejscowa ludność pobierająca wynagrodzenie.
Czy wiesz, że…
Budowę schronu kolejowego w Stępinie-Cieszynie ukończono w czerwcu 1941 roku. Do dziś na ścianie po lewej stronie budowli jest widoczna ta data wraz ze swastyką. Znajdują się około 1 metra przed bocznym wejściem do tunelu.
Obiekty w Kwaterze Dowodzenia „Południe”
Na terenie „Anlage Süd” znajdują się takie obiekty:
- schron kolejowy,
- schrony osłonowe,
- schron techniczny,
- podziemny kanał techniczny,
- śluzy wodne.
Obiekty, które wchodziły w skład „Anlage Süd”, a które dziś nie istnieją, to: torowisko i drewniane, perony, lotnisko polowe, willa dla gości, budynki socjalne, hangary, magazyny, budynek obsługi maszynowni, stolarnia i piwnice, budynki koszarowe, budynek dowództwa, ogródki warzywne, strzelnica, wartownia, studnie, stanowiska obrony przeciwlotniczej, parkan drewniany, wieże obserwacyjne, ziemne stanowiska ogniowe, pola minowe, zasieki.
Schron kolejowy w Stępinie-Cieszynie – budynki
Na terenie kompleksu schronowego Stępina-Cieszyna znajdują się dwa typy budynków. Do pierwszego zaliczają się:
- schron kolejowy (tunelowy) wykonany z żelbetonu o długości 382 metrów, szerokości prawie 15 metrów i wysokości prawie 9 metrów. Grubość ścian wynosiła od 2 do 3 metrów, co zapewniało wytrzymałość na ostrzał artyleryjski kalibru 220 mm lub trafienie 500 kg bombą lotniczą (wraz ze schronami opisanymi poniżej zaliczany był do typu B);
- schron techniczny – maszynownia złożony z dwóch bloków: zachodni zaopatrywał schron tunelowy w wodę i ogrzewanie, wschodni – energię elektryczną i przefiltrowane powietrze;
- schron bierno-bojowy znajduje się przy drodze do Huty Gogołowkiej i na Zagórze. Mogły w nim przebywać jednocześnie dwie drużyny piechoty, których zadaniem była obrona wyżej wymienionych dróg za pomocą karabinu maszynowego;
- schron bierny znajduje się po północnej stronie kompleksu przy drodze do Jaszczurowej. Nie posiadał okien strzelniczych;
- trzy schrony bojowe zaliczane do typu C (grubość ścian wynosiła około 1 metra). Przebywające w nich załogi broniły za pomocą karabinu maszynowego drogi i torów od strony Wiśniowej.
Do drugiego typu budynków kompleksu schronów Stępina-Cieszyna zalicza się:
- tunel instalacyjny łączący schron kolejowy z maszynownią,
- stalowo-betonowy most drogowy,
- linia kolejowa łącząca schron tunelowy ze stacją w Wiśniowej (rozebrana w 1945 roku),
- dwa drewniane perony rozebrane pod koniec II wojny światowej,
- ogrodzenie ścisłej strefy ochrony,
- drewniane budynki: z sanitariatami, mieszkalny – willa, dla obsługi technicznej,
- żelbetowy zbiornik dla wody spływającej z pobliskiego źródła,
- ogrodzony teren dla załogi kompleksu,
- schron – składzik dla gazów technicznych,
- trzy stalowe wieżyczki,
- odcinki sztucznych przeszkód przeciwpiechotnych,
- stanowiska ogniowe,
- lotnisko trawiaste,
- siatka maskująca ze sztucznymi trawnikami, drzewami, krzewami,
- trzy żelbetowe grodzie na rzece.
Czy wiesz, że…
Koszt budowy Kwatery Dowodzenia „Południe” wyniósł aż 47 mln marek niemieckich? Była to kwota przekraczająca koszt budowy Wilczego Szańca.
Spotkanie Hitlera z Mussolinim w Stępinie-Cieszynie
Pod koniec sierpnia 1941 roku do Strzyżowa przyjechał Adolf Hitler swoim specjalnym pociągiem, „Ameriką”. Następnie udał się się do Stępiny-Cieszyny, aby spotkać się z Benitem Mussolinim. Jest kilka źródeł, które potwierdzają to spotkanie. O tym wydarzeniu wiemy między innymi z:
- katowickiej „gadzinówki”,
- listu do przyjaciółki napisanego przez osobistą sekretarkę Hitlera, Christę Schroeder,
- wspomnień adiutanta Hitlera, von Belowa,
- szefa osobistej ochrony Hitlera, Hansa Rattenhubera,
- mniej lub bardziej wiarygodnych wspomnień Franciszka Szarka i Stanisława Witkosia.
Schron kolejowy w Stępinie-Cieszynie dziś
Nie do końca wiadomo, jakie było dokładne przeznaczenie schronu kolejowego w Stępinie-Cieszynie (pomijając wizyty niemieckich dygnitarzy). Miała tu odbywać się produkcja do celów militarnych, a pod koniec wojny mógł znajdować się tu magazyn amunicji. Niemcy zaczęli przygotowania do opuszczenia obiektu wiosną 1944 roku, latem na teren kompleksu weszli Rosjanie, a w latach 1947-48 Wojsko Polskie dokonało oględzin budynków.
W kolejnych latach schron kolejowy w Stępina-Cieszynie służył za magazyn Centrali Rybnej z Gdyni, ewentualne miejsce ukrycia dokumentów z Narodowego Banku Polskiego, miejsce produkcji pieczarek przez Rolniczą Spółdzielnię Produkcyjną. W 2000 roku obiekty wykreślono ze spisu wojskowego i przekazano gminie Frysztak.
Do napisania tekstu wykorzystałam tablice informacyjne znajdujące się przy schronie kolejowym w Stępnie-Cieszynie i książkę Kwatera Woda. Stępińsko-cieszyński kompleks schronowy Krzysztofa Winiarskiego.
0 Komentarzy