Co to jest urbex? Urban exploration: zasady, miejsca, prawo, wyposażenie

Istnieją różne formy podróżowania i rodzaje turystyki. Jedną z nich jest urbex, urban exploration. W pierwszym wpisie z serii dowiecie się, czy jest niebezpieczny i legalny, jakie zasady przyświecają tej formie zwiedzania, w jakie miejsca warto zajrzeć i co zabrać na pierwszą wyprawę.

Z uwagi na jedną z najważniejszych zasad urbexu, czyli akcja lokalizacja, w tekstach z serii nie będę podawała nazw miejscowości, w których znajdują się zwiedzone przeze mnie obiekty. Wszystkie komentarze z lokalizacją, zapytania o lokalizację i wskazówki dotyczące odnalezienia miejsca nie będą publikowane.

Co to jest urbex?

Urbex (inna nazwa to miejska eksploracja lub urban exploration) to zwiedzanie opuszczonych budynków i miejsc z reguły niedostępnych dla przeciętych turystów. Urbex obejmuje wszystkie te obiekty, które nie leżą w kręgu zainteresowania tradycyjnej turystyki. Urban exploration obwarowany jest pewnymi zasadami, których przestrzega każdy odpowiedzialny eksplorator. Pamiętajcie, że urbex jest niebezpiecznym zajęciem (o zagrożeniach w opuszczonych miejscach pisałam tu: Czy urbex jest niebezpieczny? Zagrożenia w opuszczonych budynkach), a naśladowanie zachowania i tej specyficznej aktywności przez mniej doświadczone osoby może skończyć się w najlepszym stopniu wypadkiem. Co więcej eksplorowane obiekty mogą być chronione i monitorowane – trzeba liczyć się z możliwością złapania.

Jakie zasady panują na urban exploration?

Dwiema najważniejszymi zasadami są: akcja lokalizacja i urbex to nie wandalizm. Pierwsza polega na ukryciu nazwy zwiedzanego miejsca po to, żeby utrudnić dostęp wandalom. Druga wiąże się z zakazem niszczenia obiektu, kradzieży zastanych w nim przedmiotów, wyłamywaniu drzwi i okien w celu wejścia do środka. Zarówno akcja lokalizacjam jak i urbex to nie wandalizm wynikają z najważniejszej zasady urban exploration, czyli zabierz tylko zdjęcia, zostaw tylko ślady stóp.

Pozostałe zasady to:

1. Bezpieczeństwo przede wszystkim – zawsze miej przy sobie apteczkę i naładowany telefon, by w razie konieczności wezwać pomoc. O apteczce przeczytasz w tekście: Co powinna zawierać apteczka na urbex?
2. Bądź przewidywalny – jeżeli będziesz zwiedzała lub zwiedzał miejsce po raz pierwszy, powiedz o tym swoim bliskim lub co jakiś czas się z nimi kontaktuj.
3. Bądź dobrze poinformowany – zanim zaczniesz zwiedzać, zbierz jak najwięcej informacji o danym miejscu.
4. Ostrożność i czujność – rozglądaj się dokładnie po pomieszczeniu, w którym jesteś. Przecież nie chcesz wpaść w jakąś dziurę, zostać przygniecionym przez belkę lub kawałek stropu, spotkać chuliganów i wandali.
5. Uważaj na młodzież i bezdomnych – nawet oni mogą zrobić Ci krzywdę.
6. Utrudnij dostęp nieproszonym gościom – nie pokazuj wejścia, aby nikt w przyszłości nie zdewastował obiektu.
7. Zabierz odpowiedni sprzęt: latarkę (pomocna w schronach), kask (w niektórych miejscach się przydaje), rękawice (podczas urbexu nie trudno o skaleczenia), buty z grubą podeszwą (chroń stopy przed gwoździami, szkłem i innymi ostrymi przedmiotami), ochronna maseczka na twarz (zasłoni twoje drogi oddechowe przed pyłem, zarodnikami pleśni i oparami środków chemicznych). Więcej o tym, co zabrać na urbex, pisałam tutaj: Co zabrać na urbex? Wyposażenie eksploratora.
8. Odpowiedni ubiór to podstawa – wygodne, ciepłe, ochronne, wodoodporne, maskujące. Takie powinno być Twoje ubranie na urbex. Więcej o tym, jak ubrać się na urbex, pisałam tutaj: Ubiór na urbex – kamuflaż czy bezpieczeństwo?

Co zabrać na urban exploration?

Wyposażenie na urbex dopasuj do miejsca, które chcesz zwiedzać. Jak bym to zrobiła? Na początek dobre rozeznanie i zebranie o miejscu jak największej liczby informacji. Następnie pakuję do plecaka to, co jest niezbędne i ubieram się tak, żeby zapewnić sobie komfort i bezpieczeństwo. Przykłady? Zardzewiałych elementów nigdy nie dotknę gołą dłonią, zakładam rękawiczki. Zawsze chodzę w butach z grubą podeszwą, czasami takich, które chronią kostkę. Jeżeli planuję zwiedzanie schronów i bunkrów, zabieram latarkę. Twoje wyposażenie na ubran exploration może też zawierać: multitool, czołówkę oprócz ręcznej latarki, radiotelefon, wodery.

Opuszczone miejsca, czyli gdzie na urbex?

Idealne miejsce na urbex to takie, które zostało opuszczone przez ludzi, przestało funkcjonować na przykład w związku z upadłością, zostało zamknięte, porzucone lub zapomniane. Są to między innymi: domy, fabryki, szkoły, szpitale, obiekty militarne, kościoły, lokomotywownie, kina. Ideą zwiedzania takich miejsc jest opowiedzenie ich historii za pomocą zdjęć lub filmu zanim zostaną wyburzone, zapomniane lub wejście do nich okaże się niemożliwe. O tym, gdzie i jak szukać opuszczonych miejsc w Polsce, pisałam tu: Opuszczone miejsca w Polsce. Gdzie na urbex?

Bezpieczeństwo a urbex

Miejska eksploracja jest zajęciem niebezpiecznym. Podczas zwiedzania opuszczonych miejsc możesz natknąć się na agresywnych bezdomnych, chuliganów i młodzież. Nie warto ich zaczepiać, wdawać się w dyskusje, a czasami lepiej całkowicie zignorować. Urbex zwiększa też ryzyko spotkania dzikich zwierząt. W większości wypadków to one będą uciekać przed nami, ale kiedy poczują się zagrożone lub sprowokowane, na pewno zaatakują.

Urbex to przede wszystkim zwiedzanie starych obiektów, które zostały zniszczone przez złomiarzy lub warunki atmosferyczne. W takich miejscach często brakuje fragmentów podłóg, zawala się strop lub dach, z murów wystaje zbrojenie, konstrukcje ścian są niestabilne. Bardzo łatwo o wypadek, dlatego zanim wjedziesz do danego obiektu, sprawdź stan podłóg, dachu i ścian. Nie należy dotykać substancji niewiadomego pochodzenia. Owszem, część z nich może okazać się niegroźna. Jednak niektóre z nich mogą bardzo źle wpłynąć na zdrowie, a nawet życie. Szkodliwe substancje możesz znaleźć w opuszczonych szpitalach, fabrykach specjalizujących się w wyrobie chemikaliów, magazynach, laboratoriach.

Czy urbex jest legalny?

Podczas urban exploration zwiedza się opuszczone miejsca. Nie oznacza to jednak, że nie mają one właścicieli, nie są ochraniane lub monitorowane. Jeżeli będziecie mieć pecha i zostaniecie złapani, to możecie odpowiadać z artykułów: 193 KK – zakłócanie miru domowego, 278 KK – kradzież lub 288 KK – zniszczenie lub uszkodzenie cudzej rzeczy. Najbardziej prawdopodobne jest jednak otrzymanie mandatu albo ucieczka przed właścicielem lub ochroną.

Pamiętajcie też, że przeciwko Wam mogą świadczyć Wasze filmy i zdjęcia (art. 308 KPC – dowody z innych dokumentów). Jeżeli właściciel obiektu zobaczy je w sieci, może poprosić o wyjaśnienie lub pociągnąć Was do odpowiedzialności. Jak się przed tym zabezpieczyć? Należy nagrywać wszystko to, co robicie w danym miejscu, a następnie to archiwizować. Jeżeli złapie Was ochrona, zawsze można spróbować kulturalnie się porozumieć. O uprawnieniach ochrony poczytacie w art. 36 Ustawy o ochronie osób i mienia. I na koniec: urbex nie jest do końca legalnym zajęciem. A więcej o tych kwestiach poczytasz w tekście: Czy urbex jest legalny? Urban exploration a prawo.