Schrony przeciwlotnicze na osiedlu Milica w Skarżysku-Kamiennej

Miejsca, w których mieszkamy i z których pochodzimy, potrafią zaskakiwać. Podobnie było w przypadku mojego rodzinnego miasta. Przez kilkanaście lat żyłam w miejscowości, w której znajduje się około 70 schronów. Dla mnie, osoby interesującej się militariami, taka wiadomość oznacza tylko jedno: eksploracja! Pozwiedzajmy schrony przeciwlotnicze na osiedlu Milica w Skarżysku-Kamiennej.

Schrony przeciwlotnicze na osiedlu mieszkalnym

Skąd wzięły się schrony na jednym z osiedli polskich miast? Cofnijmy się w zamierzchłe czasy komunizmu. Zachód ściera się ze Wschodem, w każdej chwili może nastąpić atak atomowy (przynajmniej w rozumowaniu jednej ze stron), przed którym należy obronić ludność cywilną. To przełożyło się na specjalne zalecenia dotyczące budowy osiedli o strategicznym znaczeniu. Takim osiedlem była Milica w Skarżysku-Kamiennej, ale o tym za chwilę. W książce Barbary Kasprzyk Milica 1950-1955. Historia pierwszego powojennego osiedla w Skarżysku-Kamiennej przeczytasz:

Zgodnie z tajnymi rozporządzeniami Rady Ministrów z 1951 roku postanowiono przystosować budownictwo w miastach i osiedlach do potrzeb Terenowej Obrony Przeciwlotniczej. Obiekty już istniejące miały mieć wzmocnioną więźbę dachową oraz odpowiednie wyposażenie sanitarne i przeciwpożarowe. (s.41)

To jednak nie wszystko. Pod wieloma budynkami na osiedlu Milica w Skarżysku-Kamiennej znajdują się schrony przeciwlotnicze, które miały zapewnić schronienie mieszkańcom. Zbudowano je z żelbetu zbrojonego stalowymi prętami, a wejścia do nich umieszczono w piwnicach. W schronach znajdowały się toalety, przedsionki, korytarze, system wentylacji naturalnej i sztucznej, miejsca dla chorych, umywalki, zbiornik wody o pojemności 75 litrów na 25 osób, oświetlenie poprowadzone z sieci miejskiej (w razie przerw w dostawach prądu schrony miały baterie akumulatorowe jako zapasowe źródło światła). Schrony przeciwlotnicze na osiedlu Milica w Skarżysku-Kamiennej miały pomieścić około 50% mieszkającej tam ludności. Tych planów nigdy nie zrealizowano z powodu upływu czasu i zmian sytuacji na świecie.

Dlaczego osiedle Milica było tak ważne?

Nie będę przedstawiała historii związanej z budową osiedla Milica w Skarżysku-Kamiennej, bo nie tego dotyczy mój blog. Możecie się z nią zapoznać z książki, którą wymieniłam wyżej. Wspomnę tylko, że osiedle Milica było wybudowane specjalnie dla robotników zatrudnionych w Państwowej Fabryce Amunicji, czyli dzisiejszych Zakładach Metalowych MESKO SA. Na marginesie dodam, że to właśnie tam są produkowane Pioruny – przeciwlotniczy zestaw rakietowy używany przez Ukraińców w wojnie z Rosją. Zresztą pod samą fabryką i w jej pobliżu również znajdują się schrony. Jeden z nich zwiedzałam razem z dwoma towarzyszami. Zobacz:

Osiedle Milica w Skarżysku-Kamiennej miało być hołdem dla samego Stalina. Powstała nawet miejska legenda związana z układem bloków na tym osiedlu. Jeśli spojrzycie na zdjęcie zamieszczone poniżej, to zobaczycie, że budynki wybudowano w taki sposób, aby ułożyły nazwisko przywódcy ZSRR zapisane cyrylicą. Pamiętaj jednak, że to tylko legenda.

Gdzie są schrony przeciwlotnicze?

Pora na najważniejszą część tekstu. Najpierw wyjaśnię, że zwiedzanie schronów przeciwlotniczych na osiedlu Milica w Skarżysku-Kamiennej może być nieco utrudnione. Większość z nich znajduje się w budynkach użyteczności publicznej, do których nie możesz sobie wejść prosto z ulicy. Inne są w prywatnych piwnicach, a ich właściciele raczej Cię nie wpuszczą. Zdjęcia schronów zobaczysz pod tym linkiem (kliknij w tytuł artykułu): Skarżyskie schrony z okresu zimnej wojny znowu „ożywione”.

Gdzie są schrony przeciwlotnicze na osiedlu Milica w Skarżysku-Kamiennej? Najciekawsze i najlepiej zachowane znajdują się pod Szkołą Podstawową nr 5, w bloku przy ulicy Sikorskiego 8 i pod budynkiem Miejskiego Centrum Kultury przy ulicy Słowackiego. Jeszcze jeden obiekt jest warty uwagi. To… fontanna na rogu ulic Sikorskiego i Norwida. Pod nią znajduje się duży zbiornik wody zbudowany na wypadek uszkodzenia sieci wodociągowej w mieście.

Jeśli będziesz zwiedzała lub zwiedzał osiedle Milica w Skarżysku-Kamiennej, to zwróć uwagę na to, co znajduje się nad ziemią i sposób, w jaki wybudowano osiedle i bloki. Zobaczysz wyjścia ewakuacyjne, które dziś niestety pełnią rolę śmietników dla ludzi nieprzejmujących się czystością wokół. Zwróć także uwagę, że przejścia pomiędzy blokami są wąskie. Architektom chodziło tu o to, aby w razie ataku imperialistycznego nieprzyjaciela w takim przejściu nie zmieścił się duży pojazd wojskowy lub aby to przejście można było zastawić swoim pojazdem.

Wejścia do bloków znajdują się tylko od strony podwórek – nie zobaczysz ich od strony ulicy. Klatki schodowe są bardzo szerokie. Chodziło zapewne o ułatwienie mieszkańcom szybkiego zejścia do schronów (przedostanie się do piwnicy powinno trwać nie dłużej niż trzy minuty). Osiedle Milica w Skarżysku-Kamiennej było niczym małe miasto. Miały własną kanalizację, szkołę, żłobek, pocztę, ośrodek zdrowia i kultury. Były wybudowane według socjalistycznych standardów, które mieszkającym tam ludziom miały (przynajmniej w teorii) zapewnić bezpieczeństwo i samowystarczalność.