Orientacja i nawigacja w terenie – słońce i gwiazdy

Jeżeli podczas wędrówki nie mamy przy sobie mapy, kompasu, ani GPS, to kierunki świata możemy wyznaczyć w bardzo prosty sposób. Pomoże nam w tym… obserwowanie gwiazd i Słońca. To jeden ze sposobów orientacji i nawigacji w terenie stosowany od wieków. Czy nadal jest skuteczny? Sprawdźmy to!

Orientacja w terenie na podstawie gwiazd

Ludzie już wieki temu wyznaczali kierunki świata za pomocą gwiazd. Kupcy i podróżnicy potrafili określić pozycję swoich statków na podstawie obserwacji nieba. Dziś my również możemy to zrobić. Wystarczy, że znajdziemy na nim charakterystyczne punkty, które pomogą nam ustalić północ (na półkuli północnej) i południe (na półkuli południowej).

Jeżeli chcemy wyznaczyć północ, to powinniśmy odszukać Gwiazdę Polarną (Biegunową). Jak to zrobić? Odszukajmy konstelację Wielkiego Wozu (Wielkiej Niedźwiedzicy) i gwiazdy znajdujące się na jej końcu (po przeciwnej stronie „dyszla”). Następnie linią prostą łączymy je w gwiazdą leżącą na początku „dyszla” konstelacji Małego Wozu (Małej Niedźwiedzicy). To właśnie jest Gwiazda Polarna. Odległość pomiędzy nią a ostatnimi gwiazdami Wielkiego Wozu jest dokładnie taka sama jak odległość pomiędzy dwoma gwiazdami z końca Wielkiej Niedźwiedzicy.

Jak wyznaczyć kierunek północny, kiedy wiemy, gdzie znajduje się Gwiazda Polarna? To bardzo proste. Prowadzimy od niej linię prostopadłą do horyzontu. W ten sposób wyznaczamy północ, a co za tym idzie pozostałe kierunki świata.

Jeśli natomiast chcemy wyznaczyć południe, to musimy odszukać Krzyż Południa. Ten gwiazdozbiór jest bardzo łatwo rozpoznać – składa się z pięciu gwiazd, z których cztery wyznaczają końce ramion krzyża łacińskiego. Jak wyznaczyć kierunek południowy? Od gwiazdy Acrux, która tworzy dolne ramię krzyża, należy poprowadzić prostopadłą linię do horyzontu równą pięciu długością odległości pomiędzy gwiazdami Acrux i Gacrux (znajduje się na początku górnego ramienia).

Nawigacja w terenie na podstawie słońca

Na podstawie słońca również możemy wyznaczyć kierunki świata. Oprócz promieni słonecznych należy wykorzystać… cień. Chodzi tu o metodę gnomonu i zegarka. Ich zastosowanie wyjaśniałam w tym tekście:

P.S. Sprawdź ten sposób orientacji w terenie i daj znać w komentarzu, czy działa.